Cách thổi tiêu.

Động tiêu
Tiêu là một nhạc khí thổi hơi đã có ở nước ta đã lâu đời ; từ hàng nghìn năm nay ( chẳng biết là từ bao giờ..he..he ).Trong các loại khí nhạc thì tiêu được xem là đơn giản và dễ chơi nhất vì nó chỉ là một ống nứa có khoét lỗ thôi chứ không có nhiều bộ phận như những loại nhạc cụ khác....
Căn cứ vào…âm cơ bản ở từng cây tiêu mà tên gọi của nó cũng khác nhau như: tiêu gọng đô, giọng mi,.... …
Bây giờ tôi xin đi vào vấn đề chính:
Căn cứ vào…âm cơ bản ở từng cây tiêu mà tên gọi của nó cũng khác nhau như: tiêu gIọng đô, giọng mi,.... Các lỗ bấm gồm có 6 lỗ và một lỗ định âm. Có 3 cách bố trí lỗ bấm: loại 5-1 :tức 5 lỗ trước 1 lỗ sau, loại 4-2: tức 4 lỗ trước 2 lỗ sau, loại 4-1-1: tức 4 lỗ trước 1 lỗ sau, 1 lỗ bên. Ta thấy tiêu phải có một lỗ bấm sau, vì nếu 6 lỗ đều ở trên một hàng thẳng thì các ngón tay sẽ không đủ sức gIang ra để bấm.
2- cung bậc
cung bậc của các loại tiêu cũng như cung bậc của các loại sáo ( tuỳ thuộc vào âm cơ bản mà hình thành) nhưng thấp hơn sáo một quãng tám.
Tiêu giọng Đô ( gọi tắt là tiêu đô) cung bậc như sau:
Bịt cả 6 lỗ bấm , thổi nhẹ được âm đô
Mở lỗ 1, bịt lỗ 2,3,4,5,6 thổi vừa được âm rê
Mở lỗ 1,2 bịt lỗ 3,4,5,6 thổi được âm mi
Mở lỗ 1,2,3 bịt lỗ 4,5,6 thổi được âm fa
Mở lỗ 1,2,3,4 bịt lỗ 5,6 thổi được âm sol
Mở lỗ 1,2,3,4,5 bịt lỗ 6 thổi đựoc âm la
Mở cả 6 lỗ thổi đựơc âm si
Với cách bịt mở như trên nhưng ta mím môi thổi mạnh hơn sẽ được các âm cao hơn một quãng tám. Một số loại tiêu khác có cung bậc như sau:
Tiêu Si trầm : si-đô#-rê#-mi-fa#-sol#-la#
Tiêu Rê : rê-mi-fa#-sol-la-si-do#
Tiêu Đô# : đô#-rê#-fa-fa#-sol#-la#-đo.
Muốn thổi được các nửa âm, áp dụng cách bấm như sáo ngang, hoặc khoét thêm lỗ phụ, nhưng đối với tiêu, không nên dùng nhiều các nửa âm và càng không nên dùng ở các nét nhạc nhanh.
3-màu âm
Tiêu có mầu âm trang nhã, mộc mạc thích hợp với các giai điệu trữ tình , để diễn tả các laọi tình cảm sâu sắc hoặc trung hậu, dịu dàng. Không thích hợp biểu hiện tình cảm sôi nổi, bồng bột…
màu âm của tiêu phần nhiều quyết định do chất lượng của vật liệu làm nên, trúc , nứa , rùng , gỗ…đều mang đến cho tiêu màu âm khác nhau, thậm chí cùng là trúc nhưng các cây tiêu lại mang các màu âm khác nhau.
4-tầm âm
tầm âm của ống tiêu được 2 quãng tám, một số cây có thể lên được 2,5 quãng tám. Xét một cây tiêu tone đô:
Khoảng âm dưới : đồ , rê, mi: kém vang, nhưng có thể diễn tả tình cảm sâu lắng buồn thương.
Khoảng âm giữa: fa, sol, la, si, đô, rế, mí, fá, sól : tiếng đầy đặn ngọt ngào, dễ thể hiện các mặt tình cảm sâu sắc.
Khoảng âm cao : những nốt trên, thường lẫn với sáo ngang, ít dùng, mặc dầu vậy âm của tiêu vẫn mang chất riêng hay của nó.
(ST&BT)